ΤΟ ΒΑΣΤΑ ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
(Στη μνήμη Γεωργίου Δ. Κουλούρη)
Ιστορική μέρα η 25η Μαρτίου 1821, για το έθνος μας.
Φέτος είναι η γιορτή των 200 χρόνων απ’ την μέρα που ξεχωριστοί, φωτισμένοι άνθρωποι,
κήρυξαν την επανάσταση στο Μωριά.
Έχουν γραφτεί πολλά για τον ξεσηκωμό. Οι ιστορικοί μας έχουν αναλύσει όλες τις παραμέτρους που σφράγισαν εκείνα τα ιστορικά χρόνια, (θετικά ή αρνητικά).
Παρά ταύτα το 1821 αναντίρρητα εμπεριέχει ηρωισμό, ανδρεία
και αυτοθυσία.
Εμείς θα σταθούμε στην έρευνα του συγχωριανού
μας αείμνηστου Γεωργίου Δ. Κουλούρη, που είναι παρακαταθήκη για το
“κατακαημένο” Βάστα, που έγινε στάχτη τουλάχιστον πέντε φορές, αλλά και για
τους ηρωικά μαχόμενους αγωνιστές του, που θα αναφερθούμε περιληπτικά,
διότι αναλυτικά έχουν εξιστορηθεί κατά
τα έτη 1955 – 1960 στη φιλόξενη εφημερίδα “ΝΕΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ”.
Τα αυθεντικά έγραφα που βρίσκονται στο ιστορικό αρχείο
της εθνικής βιβλιοθήκης των Αθηνών, συγκλίνουν απόλυτα με την παράδοση.
Αναφέρεται δε ότι τα Πισοχώρια και τα Δερβενοχώρια (Βάστα, Ισαρι, Nτερπούνι,
Αστάλα, Κραμποβός, Καρυές), έβγαλαν τους καλύτερους αγωνιστές και τα επίλεκτα
παλληκάρια των Κολοκοτρωναίων, που λημέριαζαν σε τούτα τα χωριά.
Κατά την προεπαναστατική περίοδο σύμφωνα με την έρευνα
πάντα, οι Βασταίοι αγωνιστές πήραν μέρος στην αποτυχημένη επανάσταση κατά των
Τούρκων το Μάϊο του 1769 (Ορλωφικά), τότε που ολόκληρος ο Μωριάς καταστράφηκε
ολοσχερώς.
Σφαγή και ερημιά παντού. Οι Βασταίοι, μαθαίνοντας την
καταστροφή, εγκατέλειψαν το χωριό και κατέφυγαν σε ένα κρησφύγετο στο βουνό. Κάποιος ανήμπορος γέρος, δεν μπόρεσε
να ακολουθήσει, πιάστηκε, βασανίστηκε και ομολόγησε, με αποτέλεσμα οι
Τουρκαλβανοί αφού έκαψαν το χωριό, κατευθύνθηκαν στη συνέχεια στο κρησφύγετο
και τους κατέσφαξαν - κοινώς τους κλάδεψαν εξού και η τοπωνυμία
“Κλαδελιό”.
Η δράση των Βασταίων κατά την επανάσταση ήταν καθολική
για τον ιερό αγώνα της ανεξαρτησία μας. Η φιλοπατρία τους ήταν τόσο μεγάλη ώστε
έδωσαν τα πάντα για τον αγώνα. Ο ερευνητής απ’ τα στοιχεία που συνέλεξε και
ήρθαν στο φως λεπτομέρειες, έμεινε και ο
ίδιος κατάπληκτος απ’ τη γενναιότητα και την αυτοθυσία που έδειξαν οι Βασταίοι
σε όλη τη διάρκεια του αγώνα. Διακρίθηκαν όλοι τους, στις μάχες που δόθηκαν
στην Πελοπόννησο και όχι μόνο. Στο ιστορικό μητρώο των αγωνιστών του 1821 και σε διάφορα βεβαιωτικά έγγραφα που βρίσκονται στο αρχείο
της εθνικής βιβλιοθήκης Αθηνών, προκύπτει ότι οι Βασταίοι αγωνιστές υπηρέτησαν
κάτω από τις διαταγές των οπλαρχηγών Δ. Πλαπούτα, Νικηταρά, Γενναίου Θ.
Κολοκοτρώνη, Πάνου Θ. Κολοκοτρώνη, Δημητρίου Τσόκρη, Χατζηχρήστου, Κεφάλα,
Πετρόμπεη, Κών/νο Μαυρομιχάλη,
Μπαρμπιτσιώτη, Γιατράκου, Μητροπέτροβα (από Γαράντζα), και βέβαια κάτω απ’ τις
διαταγές του Γέρου του Μωριά Θόδωρου Κολοκοτρώνη, που είχε λημεριάσει στο σπίτι
του Λάμπρου Αθ. Κουλούρη, καθώς και στο σπίτι του Γκιμήση.
Όλες οι έγγραφες βεβαιώσεις των οπλαρχηγών φέρουν τις
υπογραφές τους και εξυμνούν τη γενναιότητα και την ανδραγαθία των Βασταίων
αγωνιστών.
Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης εκτιμώντας την ανδρεία και
ορμητικότητα των Βασταίων που γνώριζε από κοντά, όταν επρόκειτο να δώσει μάχη
κατά των τούρκων καλούσε γλήγορα τους
Βασταίους και τους τοποθετούσε στους πιο προσβαλλόμενους προμαχώνες.
Στο ιστορικό μητρώο του 1821
αναφέρονται τα ονόματα των Βασταίων αγωνιστών και είναι:
Υπαξιωματικοί (Μπουλουξήδες): Δημόπουλος ή Κουλούρης Κων/νος,
Κουλούρης Αθ. Λάμπρος, Κουλούρης Πιέρρος, Παπανδρέας Γεώργιος, Παπανδρέας
Γιαννάκης, Παπανδρέας Δημήτριος, Σουλαντίκας Αθανάσιος.
Στρατιώτες : Αθανασόπουλος Δημήτριος, Γαλάνης
Γεώργιος, Γκιμήσης Πέτρος, Γκιμήσης Δημήτριος, Κουλούρης Αθ. Κων/νος, Σουλαντίκας
ή Βασιλόπουλος Δημήτριος, Συντέτος Παρασκευάς, Τσαγκάρης ή Νικολόπουλος
Τζανέτος, Τσαγκάρης Κων/νος, Τσαγκάρης Λυμπέρης.
Επίσης πολλοί Βασταίοι αγωνιστές, πολέμησαν, όχι μόνο
στο Μωριά αλλά και στο Μεσολόγγι κάτω απ’ τις διαταγές των ίδιων οπλαρχηγών. Σε
όλα τα πιο πάνω ονόματα υπάρχει βεβαίως αριθμός μητρώου στο ιστορικό αρχείο της
εθνικής βιβλιοθήκης.
Επίσης ο Ισαραίος Αθανάσιος Σιώρης, αναφέρει στο
βιβλίο του “Ο αγωνιστής του 1821”ότι οι Βασταίοι με τους Ισαραίους, πολέμησαν
ηρωικά στη γνωστή νικηφόρα μάχη στο Βαλτέτσι (12/5/1821) στο πιο σπουδαίο
ταμπούρι όπου ακολούθησε η πανωλεθρία των τούρκων. Υπάρχει μάλιστα ιδιόχειρη
επιστολή του Πάνου Θ. Κολοκοτρώνη που καλούσε “χωρίς χασομέρι” τους Βασταίους
πολεμιστές.
1821 - 2021. Διακόσια χρόνια μνήμης αγώνων και θυσιών,
ελάχιστος φόρος τιμής στους προγόνους μας που έδωσαν τη ζωή τους για τη
λευτεριά μας και ταυτόχρονα στέλνουν το μήνυμα παντού ότι τίποτα δεν χαρίζεται
παρά μόνο με αγώνες και θυσίες κερδίζεται
η ελευθερία και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια…
Ταπεινά τους ευγνωμονούμε.
Αιώνια η μνήμη τους
Για το Δ.Σ.
Μητροπούλου Κωνσταντίνα